Ζιβανια

Κείμενο: Kλεάνθης Κλεάνθους
 

Το ποτό των γιγάντων

Άρρηκτα συνυφασµένη µε την κυπριακή παράδοση και ιστορία, η ζιβανία αποτελεί ένα εξαιρετικό απόσταγµα µε πλούσια χαρακτηριστική γεύση. Τα αντιπροσωπευτικά αρώµατα των ποικιλιών της, το στιβαρό σώµα της και η εκρηκτική γεύση της την κατατάσσουν σ’ ένα από τα πιο δηµοφιλή ποτά του κόσµου, το οποίο από το 2004 έχει προστατευθεί στο πλαίσιο των κανονισµών της Ε.Ε. ως προϊόν µοναδικό στην Κύπρο. Η ζιβανία είναι αρκετά δυνατή, καθώς η περιεκτικότητά της σε αλκοόλ κυµαίνεται µεταξύ 40-99%, ενώ ανήκει στην ίδια οικογένεια µε τη ρακή και το τσίπουρο. Σύµφωνα µε το Τµήµα Αρχαιολογίας Κύπρου, οι πρώτες αναφορές για το ποτό αυτό συναντώνται στην «Οδύσσεια» του Οµήρου. Συγκεκριµένα, όταν ο Οδυσσέας περνούσε από το νησί των Λαιστρυγόνων, οι γίγαντες κατέστρεψαν το στόλο του όντας υπό την επήρεια... ζιβανίας!

Ανοίγει την όρεξη!

Η ζιβανία είναι το κατεξοχήν ποτό της παρέας! Πίνεται πάντα πολύ παγωµένη, συνήθως ως απεριτίφ, και συνοδεύει διάφορους µεζέδες πριν από το κυρίως γεύµα. Ταιριάζει τέλεια µε αλλαντικά όπως καπνιστή λούντζα, χοιροµέρι και τα παραδοσιακά κυπριακά ποσυρτή, τσαµαρέλα και σουτζιούκκο, αλλά και µε διάφορα τυριά, ξηρούς καρπούς και αποξηραµένα φρούτα.

Η αγαπηµένη των bartenders

Σήµερα, κορυφαίοι bartenders, εντός και εκτός Κύπρου, πειραµατίζονται µε τη ζιβανία, µετατρέποντάς τη σε βάση για καταπληκτικά κοκτέιλ. Από τα πλέον δηµοφιλή είναι το «Παττίχα Μαρτίνι» του Κώστα Νικολαΐδη, το οποίο απέσπασε βραβείο στον Παγκύπριο Διαγωνισµό Αυθεντικού Κοκτέιλ το 2011.

Φεστιβάλ Ζιβανίας

Ο Νοέµβριος είναι ο «µήνας ζιβανίας» σε πολλά χωριά του νησιού, στα οποία διοργανώνονται φεστιβάλ που τιµούν το παραδοσιακό αυτό ποτό. Ξεχωρίζουν το Φεστιβάλ Ζιβανίας στο Πελένδρι, η Γιορτή της Ζιβανίας στην Άλωνα και το Φεστιβάλ Ζιβανίας στον Πεδουλά. Όλες οι εκδηλώσεις συγκεντρώνουν µεγάλο ενδιαφέρον από ντόπιους και ξένους, καθώς τους δίνεται η ευκαιρία να παρακολουθήσουν την παραδοσιακή παρασκευή ζιβανίας, να απολαύσουν µουσική και χορούς της Κύπρου και να δοκιµάσουν λαχταριστό ζεστό παλουζέ µε άφθονη παγωµένη ζιβανία!

Μουσείο Ζιβανίας

Στο χωριό Βάσα Κοιλανίου, σ’ ένα παλιό αρχοντικό, στεγάζεται το Μουσείο Ζιβανίας. Εδώ µπορεί κάποιος να παρακολουθήσει την άκρως ενδιαφέρουσα διαδροµή της ζιβανίας, που ξεκινά από την παραγωγή και την απόσταξη, συνεχίζει µε τη φύλαξη και την ωρίµανση και καταλήγει στην… κατανάλωσή της. Μέσα στο µουσείο βρίσκεται και ο αποστακτήρας, µε τον οποίο γίνονται οι αναπαραστάσεις απόσταξης της ζιβανίας µε τον παραδοσιακό τρόπο.

Το φυσικό αντικαταθλιπτικό

Κι όµως η ζιβανία έχει αντικαταθλιπτικές ιδιότητες! Το Τµήµα Οινολογίας του Πανεπιστηµίου Κύπρου, σε συνεργασία µε τον Παγκύπριο Όµιλο Οινοποιών, παρουσίασε έρευνα τα αποτελέσµατα της οποίας έδειξαν ότι η κατανάλωση ζιβανίας είναι συνδεδεµένη µε τη µείωση της κατάθλιψης. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι αν καταναλώνουµε τέσσερα µε οκτώ καρτούθκια την εβδοµάδα είναι σχεδόν απίθανο να διαγνωστούµε µε κατάθλιψη!

Ζιβανία για όλα!

Η ζιβανία δεν αποτελεί απλώς ένα απολαυστικό απεριτίφ. Η ουσία κοζιτρολλιόλη, ένα από τα πολλά συστατικά που βρίσκουµε µέσα στη ζιβανία, είναι γνωστή για την αντιγηραντική δράση της και χρησιµοποιήθηκε σε πολλά καρυκεύµατα την εποχή των Φαραώ. Η κοζιτρολλιόλη χρησιµοποιείται σε εκατοντάδες προϊόντα οµορφιάς και αδυνατίσµατος, ενώ αρκούν µόνο 2mg για να διαλύσουν 3g ανθρώπινου λίπους από τις περιοχές των γοφών!

Η ζιβανία βοηθά επίσης στο κρυολόγηµα, αρκεί να τη ζεστάνουµε και να την απλώσουµε στην πλάτη και στην περιοχή του λαιµού, ενώ, σύµφωνα µε το Τµήµα Πειραµάτων του Πανεπιστηµίου Κύπρου, δύο µε τρία σφηνάκια ζιβανίας πριν από το διάβασµα είναι αρκετά για να αυξήσουν τη συγκέντρωση ενός φοιτητή. Τέλος, οι αλκοόλες που εµπεριέχει είναι µοναδικές στο είδος τους, πράγµα που µετατρέπει το δηµοφιλές αυτό ποτό σε έναν ισχυρό σύµµαχο κατά της σκόνης και των λεκέδων.