Μαρινα Σιακολα

Kείμενο: Nίκος Κοντόπουλος
Φωτογραφίες: Μαρίνα Σιακόλα
 

Αν και οι σπουδές σας ήταν σε διαφορετική κατεύθυνση, τουλάχιστον αρχικώς, υπερίσχυσε τελικά η αγάπη για τη φωτογραφία. Σε τι ηλικία ανακαλύψατε τη φωτογραφία;

Έχω σπουδάσει νομική και κοινωνιολογία, μετά ιστορία της τέχνης και μετά MBA. Η φωτογραφία πάντα με ενδιέφερε από πολύ μικρή ηλικία –μπορεί να ακουστεί κλισέ–, αλλά είχα την ευχέρεια να έχω την κάμερα του πατέρα μου και ήταν ένα πάθος που είχα από μικρή. Είχα και άλλα πάθη βέβαια, δεν ήταν το μόνο...

Δηλαδή;

Είχα πάθος και με τον αθλητισμό. Στη συνέχεια, όταν μπήκα στην εφηβεία, και με τα ταξίδια. Και σε αυτό είμαι τυχερή, διότι η φωτογραφία με τα ταξίδια έχουν συνδυαστεί.

Είπατε πριν για την κάμερα του πατέρα σας. Ο μπαμπάς είχε χόμπι τη φωτογραφία;

Ο μπαμπάς για κάποιο λόγο ήταν πάντα με μια κάμερα στο χέρι και μας έβγαζε φωτογραφίες. Και το οξύμωρο ήταν πως όταν αργότερα άκουσε ότι η φωτογραφία θα ήταν η δική μου ενασχόληση, αντέδρασε σαν να το άκουγε για πρώτη φορά. Δεν το περίμενε; Δεν ήθελε να του περάσει από το μυαλό; Δεν ξέρω. Αν είχα τη δυνατότητα, πιστεύω ότι οι σπουδές μου θα ήταν ευθύς εξαρχής στη φωτογραφία, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι μετανιώνω για τις σπουδές μου, γιατί πιστεύω ότι η ταυτότητά μας συγκροτείται από όσα έχουμε κάνει.

Και τα ταξίδια;

Ακόμα θυμάμαι τη στιγμή που στο σχολείο, στα πρώτα χρόνια του γυμνασίου, κάναμε μάθημα για τους Μασάι στην Κένυα. Θυμάμαι πόσο συνεπαρμένη ήμουν με αυτά που διάβαζα. Είχα βάλει στοίχημα με τον εαυτό μου ότι κάποια στιγμή θα πήγαινα να ζήσω εκεί και να φωτογραφίσω αυτούς τους ανθρώπους. Χρόνια μετά, όταν βρέθηκα στην Κένυα όχι μόνο για να φωτογραφίσω αλλά και για να προσπαθήσω να κάνω μια διαφορά στη ζωή τους μέσω του Ιδρύματος «Σοφία», στο οποίο είμαι εθελόντρια, θεώρησα ότι εκπλήρωσα ένα παιδικό όνειρο.

Πότε έγινε το πρώτο ταξίδι στην Κένυα;

Σχετικά αργά… Όταν έκανα το project «Άθλος» για τους Ολυμπιακούς της Αθήνας, για το οποίο φωτογράφιζα αθλητές που έκαναν την προετοιμασία τους. Έτσι, πήγα στην Κένυα για να φωτογραφίσω τους δρομείς μεγάλων αποστάσεων. Πιο μικρή, 16 ετών περίπου, είχα πάει με την οικογένειά μου στη Νιγηρία. Αυτό ήταν το πρώτο μου ταξίδι στην Αφρική, το ταξίδι που άλλαξε τη ζωή μου, τη ματιά μου στον κόσμο, τα πάντα. Η πραγματικότητα της Αφρικής είναι μια άλλη πραγματικότητα σε όλα τα επίπεδα. Η φύση είναι απίστευτη, οι αντιθέσεις είναι τεράστιες. Μπορείς να δεις την πιο γλυκιά εικόνα αλλά και την πιο βάναυση, να μυρίσεις την πιο ωραία μυρωδιά αλλά και την πιο άσχημη. Για μένα, για το ποια είμαι σήμερα, εκείνο το ταξίδι ήταν σίγουρα καθοριστικό.

Το Ίδρυμα «Σοφία», που αναφέραμε προηγουμένως, ιδρύθηκε το 2008. Πότε γεννήθηκε η ιδέα, όμως, για ένα τέτοιο ίδρυμα με αυτή τη δράση;

Ένα χρόνο πριν είχα πάει στην Κένυα προσκεκλημένη από τους «Γιατρούς του Κόσμου», για να βοηθήσω ως φωτογράφος. Εκεί την τελευταία ημέρα του ταξιδιού επισκέφθηκα αυτό το ορφανοτροφείο. Φεύγοντας δεν μπορούσα να ξεχάσω τα παιδιά. Ήταν άρρωστα, υποσιτισμένα, στοιβαγμένα σε ακατάλληλους χώρους. Όταν επέστρεψα στην Κύπρο, δημιουργήσαμε το Ίδρυμα «Σοφία» μαζί με μια ομάδα εθελοντών με τον ίδιο τρόπο σκέψης. Θέλαμε να βρούμε τρόπο να βοηθήσουμε τα παιδιά όχι μόνο να επιβιώσουν αλλά να τους δώσουμε και τα εφόδια για να έχουν μια καλύτερη ζωή, μέσα από τη μόρφωση και την ασφάλεια. Να μπορέσουν να σπάσουν αυτόν το φαύλο κύκλο της φτώχειας. Σήμερα, 10 χρόνια μετά, μπορώ να πω ότι είμαστε περήφανοι, καθώς αυτό έχει γίνει. Φέτος, έχουμε τα παιδιά μας που πλέον έχουν τελειώσει τις σπουδές τους και έχουν πιάσει τις δικές τους δουλειές! Ο Τζον, ας πούμε, ήταν ένα παιδί των δρόμων, που κινδύνευε η ζωή του καθημερινά. Όταν τον πρωτοπήραμε στο Ορφανοτροφείο Μακάριος, στην αρχή το έσκαγε, σαν να μην πίστευε ότι του άξιζε να είναι σε ένα μέρος όπου προστατεύεται. Τελικά, ο Τζον έγινε το πρώτο μας παιδί που πέρασε στο πανεπιστήμιο και κάνει εγκληματολογία. Και δεν είναι μόνο τα παιδιά που σπουδάζουν. Η Εύα τελείωσε το σχολείο, δεν κατάφερε να πάει στο πανεπιστήμιο, σπούδασε κομμωτική και τώρα έχει το δικό της κομμωτήριο!

Πόσα παιδιά είναι αυτή τη στιγμή στο Ίδρυμα;

Το Ίδρυμα «Σοφία για τα Παιδιά» κάθε χρόνο φροντίζει και στέλνει στο σχολείο περισσότερα από 3.000 παιδιά. Στο Οικοτροφείο Μακάριος, όπου έχουμε εξ ολοκλήρου τη φροντίδα των παιδιών, είναι 200.

Ποιοι είναι οι στόχοι για το Ίδρυμα «Σοφία»;

Αφού είδαμε ότι αποδίσει, να προσπαθήσουμε να το συνεχίσουμε. Η Κύπρος είναι πολύ μικρός τόπος και εδώ θέλω να πω ότι, μέσα από τη δράση του Ιδρύματος, έμαθα να τον αγαπώ τον τόπο μου, γιατί συνειδητοποίησα πόσο δοτικοί είναι οι Κύπριοι. Βρήκα στήριξη και είδα ότι ο Κύπριος μπορεί να είναι καχύποπτος, αλλά αν πειστεί ότι αυτό που κάνεις είναι σοβαρό, θα σε στηρίξει από το υστέρημά του. Ακόμα και μετά την κατάρρευση της οικονομίας, το 2013, εξακολουθήσαμε να παίρνουμε αρκετές χορηγίες για την Κένυα, ενώ είχαμε ξεκινήσει και δράση στην Κύπρο.

Ας μιλήσουμε γι’ αυτή τη δράση. Τι είναι το πρόγραμμα «Μαγειρεύω και προσφέρω»;

Η ιδέα είναι απλή: λειτουργώ κουζίνα στο χώρο του ολοήμερου σχολείου προσλαμβάνοντας άνεργες μαμάδες που έχουν παιδιά στο σχολείο. Εμείς προμηθεύουμε τα υλικά και μαγειρεύεται το φαγητό καθημερινά για όλα τα παιδιά χωρίς διακρίσεις. Αυτό το κάναμε πρώτη φορά σε σχολεία των 700 παιδιών στα βάθη της ζούγκλας, σε μια άλλη ήπειρο. Όταν το 2013 κινδύνευαν να κλείσουν τα ολοήμερα δημοτικά στην Κύπρο, καθώς δεν μπορούσαν πλέον οι γονείς να πληρώνουν το μεσημεριανό φαγητό των παιδιών τους, τότε φέραμε την ιδέα στην Κύπρο. Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό κάθε παιδί να μπορεί να αναπτυχθεί σαν ένας κανονικός πολίτης, γιατί τότε θα προσφέρει πίσω στην πολιτεία. Πιστεύω πως ό,τι πάρεις, αυτό δίνεις πίσω. Όποιο παιδί πάρει το μήνυμα ότι για τη χώρα του αξίζει το ελάχιστο, τότε το ελάχιστο θα δώσει πάλι πίσω ως πολίτης. Στην πορεία ήρθαν μαζί μας και χορηγοί που στηρίζουν διαφορετικά σχολεία, όπως, ας πούμε, τα Άλφα Μέγα, τα οποία στηρίζουν ένα σχολείο που έχουμε αναλάβει στο κέντρο της Λεμεσού, όπως και η Hermes Airports, που στηρίζει τα δύο σχολεία της Λάρνακας που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.

Οι προσωπικοί σας στόχοι ποιοι είναι; Πώς βλέπετε τον εαυτό σας σε 10 χρόνια από σήμερα;

Για μένα η φωτογραφία και το Ίδρυμα «Σοφία» είναι όλα ένα πράγμα στη ζωή μου. Και γι’ αυτό είμαι χαρούμενη. Εκεί θέλω να βρίσκομαι σε 10 χρόνια, να είμαι τόσο γεμάτη όσο είμαι σήμερα. Επίσης, θέλω να ελπίζω ότι θα βρίσκω πάντα συνοδοιπόρους σε αυτήν την ιδέα, ώστε να υπάρξει και ανανέωση για να παραμείνουμε ουσιαστικοί δίπλα στα παιδιά που έχουν την ανάγκη μας. Ξέρω ότι, σε σχέση με το τι χρειάζονται τα παιδιά, αυτά που προσφέρει το Ίδρυμα μπορεί να είναι λίγα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αρχίσεις από κάπου.

Ήθελα να ρωτήσω για τα νέα φωτογραφικά projects, «Green Room» και «Sunscapes».

Όσο και να προσπαθήσεις να κάνεις ένα ίδρυμα σπίτι, δεν είναι εύκολο να γίνει, γιατί δεν υπάρχει η προσωπική φροντίδα της μητέρας. Έτσι κάπως άρχισε το project «Green Room». Ένα βράδυ που είχαν πλημμυρίσει τα παλιά δωμάτια και ενώ αδειάζαμε τα νερά από το πράσινο δωμάτιο, έβγαλα φωτογραφία ένα παιδάκι που είχε μείνει μόνο του μαζί μου. Και είδα ότι ένιωσε πολύ περίεργα, επειδή ακριβώς ήταν μόνο του μαζί μου. Μετά αρχίσαμε να το κάνουμε αυτό σαν project. Το πράσινο δωμάτιο, δηλαδή, έγινε ένας χώρος όπου τα παιδιά βρίσκονταν το καθένα μόνο του μαζί μου και απαιτούσαν το 100% της προσοχής μου. Το «Green Room» έχει γίνει βιβλίο και όλα τα έσοδα πάνε στο Ίδρυμα. Τώρα, μάλιστα, έχω έκθεση με το «Green Room» στο Μόναχο και μετά στο Βερολίνο. Τον Μάιο έχω μία ακόμα ομαδική έκθεση στο Λονδίνο με το project «Sunscapes», με φωτογραφίες από τη φυλή των Τουρκάνα που ζει στην έρημο Tουρκάνα της Κένυας. Η έκθεση λέγεται «A Shade of Pale» και το δικό μου το κομμάτι ονομάζεται «Sunscapes», αντί για «Landscapes», από τον ήλιο.

Τελευταία ερώτηση για την Κύπρο. Tι είναι αυτό για το οποίο δεν θα αλλάζατε την Κύπρο ποτέ;

Επειδή τα ταξίδια είναι το πάθος μου, η ζωή μου, πάντα βρίσκω σε κάθε τόπο που πάω πράγματα να αγαπήσω. Πάντα όμως έχω την ανάγκη να αγγίξω τη βάση μου. Και αυτή είναι η Κύπρος για μένα. Ένα γλυκό χάδι, ίσως επειδή είναι η οικογένεια, οι φίλοι, τα πράγματα που αγαπώ. Παρόλο που υπάρχουν πάμπολλα πράγματα που θεωρώ ότι θα μπορούσαμε να έχουμε κάνει και καλύτερα ως λαός για τον τόπο μας, η Κύπρος παραμένει για εμένα αυτό: μια ζεστή αγκαλιά, μια θάλασσα μπλε, ένας ξάστερος ουρανός. Η ενέργεια που μου δίνει, είναι απαραίτητη για να ξαναφύγω. Για να ξαναφύγω, πρέπει να ξανάρθω εδώ.